Sadržaj, sastav i osobine humusa pseudogleja pod različitim načinom korišćenja

Abstract

U radu su prikazani rezultati određivanja sadržaja, sastava i osobina humusa Kraljevačkog pseudogleja u pet profila koji reprezentuju tri različita varijeteta prema načinu njegovog korišćenja i to pod šumom (1), livadom (1) i njivom (3), pri čemu je otvaranje izvršeno na neđubrenoj, đubrenoj sa NPK (120:120:80) i đubrenoj sa NPK+5000 kg/ha-1 Ca đubrivom. Na osnovu dobijenih rezultata konstatovano je da se najvećim sadržajem humusa (5.83 %) karakteriše šumski varijetet, potom livadski sa 3.00 %, dok u njivskom neđubrenom varijetetu sadržaj humusa iznosi samo 1.79 %. Tendencija opadanja sadržaja humusa u varijantama njivskog varijeteta đubrenim sa NPK (1.57 %) i NPK+Ca đubrivom (1.52 %) se nastavlja, ukazujući na poboljšanje uslova za mineralizaciju organske materije, kao i na potrebu da se pri đubrenju mineralnim đubrivima i kalcifikacijom pseudoglejnih zemljišta radi održavanja i poboljšanja njihovog adsorptivnog kompleksa, istovremeno sprovodi i humizacija. Bitna karakteristika frakcionog sastava humusa ispitivanih varijeteta izuzimajuši njivski varijetet sa unetim Ca đubrivom, je preovlađivanje fulvo nad humiskim kiselinama, što se vidi iz odnosa Chk/Cfk, koji varira u širokom intervalu od 0.35 do 0.98, sa najvećom zastupljenošću fulvo kiselina u njivskom neđubrenom varijetetu. U njivskom varijetetu sa unetim Ca đubrivom taj odnos se drastično menja do 45 cm dubine, varirajući u intervalu od 1.5 do 2.8, što ukazuje na stabilizujuc'i karakter procesa izazvan unetim Ca i smanjivanje mobilnosti huminskih kiselina obrazovanjem odgovarajućih humata. Na osnovu odnosa ekstinkcija E4:En, konstatovano je daje najmanji stepen kondenzovanosti huminskih kiselina, odnosno njihovih aromatskih jezgara, prisutan u šumskom varijetetu (5.67), a najpovoljniji (4.64) u livadskom varijetetu. Određivanje praga koagulacije, odnosno izoelektrične tačke, huminskih kiselina ukazuje na visok stepen njihove disperznosti i uniformnosti u tom pogledu, imajući u vidu da je potpuna koagulacija postignuta angažovanjem 16-20 m.eqv-CaCh na l litar humata.

In the work are showed the results of determination the content, composition and characteristics of humus from Kraljevo pseudogley in five profiles which represent three different varieties according the way of using and that is the forest soil (1), meadow soil (1) and arable field soil type (3), and the opening is done on the unfertilized, fertilized with NPK and fertilized with NPK+Ca variety. The forest soil type has the biggest content of humus 5,83 %, after that meadow soil type with 3,00 %, unfertilized arable field soil type 1,79 %, fertilized 1,57 % and fertilized +Ca 1,52 %. Obtaining fulvous under the humic acids in the wide interval with the except of the arable field soil type fertilized +Ca is important characteristic of the fraction composition of humus of the examined varieties of pseudogley. According the relation of extinctions E4:E6 the smallest condensation of aromatic nucleuses of the humic acids has forest soil (5,67), better (5,00-5,17) arable field soil type and the best (4,64) meadow variety of pseudogley. The values of the threshold of coagulation, respectively isoelectric point, humic acids (16-20meq CaCh on 1/1 of humate shows the high degree of its dispersion and uniformity characteristics.