Fizičkohemijske i strukturne osobine kiselinski modifikovanog zeolitskog tufa - heu-tip zeolit

Abstract

Uzorci prirodnog zeolita (HEU-tipa) iz ležišta Novakovići – klinoptilolit- Ca (u blizini Prijedora, Bosna i Hercegovina), modifikovani su različitim koncentracijama hlorovodonične kiseline (od 10-3 M do 2 M), a u cilju određivanja njihovih fizičkohemijskih i strukturnih osobina. Za praćenje strukturnih promena u kiselinski modifikovanim probama, korišćene su sledeće metode: hemijska analiza, rendgen- difrakciona analiza praha, infracrvena spektroskopska analiza. Utvrđeno je prisustvo rastvornog jona aluminijuma pri koncentracijama većim od 10-1 M, što ukazuje na proces dealuminacije. Rezultati dobijeni rendgen-difrakcionom analizom praha modifikovanih proba ukazuju da pri većim koncentracijama od 1Mhlorovodonične kiseline, dolazi do značajnih strukturnih promena i smanjenja uređenosti kristalne strukture (60–70 %). Takođe, rezultati dobijeni infracrvenom spektroskopijom, potvrdili su delimičnu amorfizaciju zeolitskog tufa, koja se dešava kiselinskom modifikacijom pri velikim koncentracijama hlorovodonične kiseline (> 1 M).

Samples of natural HEU-type zeolites – clinoptilolite-Ca, from the Novakovici deposit (near Prijedor, Bosnia and Herzegovina) were treated with the hydrochloric acid of various concentrations (from 10-3Mto 2M). Zeolitic tuffs before and after the acid treatment were examined using IR, XRPD, and chemical analyses. The changes in the crystal structure of acid treated samples showed a significant reduction in the crystallinity of zeolitic tuffs (60–70 %), which were effected by hydrochloric acid with concentrations of 1 M and above.